حفاظت از سقوط یکی از مهم ترین دستورالعمل های ایمنی است که باید محیط عملیاتی مرتفع مورد توجه قرار گیرد. عملیات هات تپ نیز ممکن است در برخی فازهای عملیاتی در ارتفاع انجام شود. محیط پالایشگاه ها و مجتمع های پتروشیمی دارای خطوط لوله ی بسیاری که موقعیت این خطوط لوله می تواند تعیین کننده ی ارتفاع و عمق عملیات از سطح زمین شود. برخی از این خطوط لوله ممکن است در ارتفاع منتقل شده باشند که عملیات اجرایی بر روی این خطوط لوله دربرگیرندۀ دستورالعمل های ایمنی حفاظت از سقوط خواهد بود.
هات تپ در ارتفاع
ممکن است عملیات هات تپ بر روی خطوط لوله ای انجام شود که در ارتفاع هستند. بنابراین برای دسترسی به لوله باید از تجهیزات عملیاتی و همچنین تجهیزات ایمنی مخصوص حفاظت از سقوط استفاده کرد. برای کار در ارتفاع باید تجهیزاتی را به منظور عبور و مرور افراد تدارک دید. همچنین تأمین تجهیزاتی که مانع از سقوط افراد می شود. این تجهیزات و دستورالعمل های استفاده از آن ها را در ادامه توصیف خواهیم کرد.
حفاظت از سقوط
بنابر آیین نامه ی کار در ارتفاع وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، هر عملیاتی که در ارتفاع 2/1 متری از سطح زمین اجرا شود، شامل اجرای دستورالعمل های حفاظت از سقوط می باشد. بنابراین اجرای هرگونه عملیات که بر روی داربست، جرثقیل، نردبان، سقف، بالابر یا تراس صورت گیرد نیازمند استفاده از تجهیزات حفاظت از سقوط خواهد بود.
استفاده از دستورالعمل ها و تجهیزات حفاظت از سقوط به منظور جلوگیری از سقوط کارکنان و وارد آمدن آسیب و صدمه به آنان است.
انواع سیستم های حفاظت از سقوط
در این قسمت به معرفی انواع سیستم های حفاظت از سقوط و هدف از استفاده ی آن ها پرداخته ایم.
- سیستم متوقف کننده ی سقوط فرد: کنترل سقوط و یا توقف آن
- سیستم پیشگیری کننده از سقوط: جلوگیری از سقوط فردی
- سیستم حفظ موقعیت: موقعیت یک کارگر و محدودیت سقوط بر روی دوپا
- نرده ی حفاظتی: پیشگیری از سقوط
- تور ایمنی: کنترل سقوط
- طناب هشدار دهنده: هشدار دادن خطر سقوط به کارکنان
- سیستم محافظ لغزش: حفاظت کارگر از سر خوردن
البته حفاظت از سقوط جدا از مسائل و اقدامات ایمنی نیازمند استقرار یکسری مسائل فنی نیز می باشد که بسته به عملیات مختلف، متفاوت است.
دیگر روش های حفاظت از سقوط در هات تپ
در هات تپ به منظور عبور مرور کارکنان و اپراتورها در ارتفاع از سکوهای ایمنی استفاده می شوند که دارای نرده ی ححفاظتی نیز هستند. این سکوها معمولاً تخته الوارهایی هستند که در دو یا سه منطقه تکیه گاه می گزینند. تعدد در تعداد مناطق تکیه دهی این الوارها به این منظور است که از شکم دهی و یا شکستن این الوارها ممانعت به عمل آید. همچنین تمامی منافذ و روزنه های موجود بر روی این الوارها پوشیده می شود تا خطری موجه کارکنان در عبور و مرور نشود.
در مواقعی که در اطراف مطقه ی عملیاتی چاله یا شکاف وجود داشته باشد، از حصارها یا موانع استفاده می شود تا از دلیلی باشد بر محافظت از سقوط افراد به داخل شکاف یا چاله.
معیارهای انتخاب تجهیزات حفاظت از سقوط
تجهیزات حفاظت از سقوط باید طوری انتخاب شوند که اختلالی در وظایف کارگران ایجاد نکنند و خود عاملی برای سقوط افراد نباشند. این تجهیزات باید مقرون به صرفه باشند و از کارگر در برابر سقوط محافظت کنند.
خطراتی که موجب سقوط افراد می شوند باید شناسایی شوند و حتی الامکان باید در جهت حذف این خطرات کوشید.
تعیین سیستم حفاظت از سقوط
ارزیابی خطر می تواند در تعیین تجهیزات و سیستم حفاظت از سقوط ، یاری رسان باشد. برای ارزیابی خطر باید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
- ارتفاع کار یا ارتفاع محل عبور و مرور کارگران را از سطح زمین مورد ارزیابی قرار داد.
- تعیین کرد که چه تعداد از کارگران در خطر سقوط قرار دارند.
- کدام مشاغل و وظایف در محل مورد نظر درخطر سقوط قرار دارند.
- مسیر حرکت کارکنان برای اجرای وظایف افقی است یا عمودی و یا هر دو مسیر.
- آیا می توان قلاب (تکیه گاه) را در محل عملیات نصب کرد.
- علاوه بر سقوط خطرات دیگری همچون عبور جریان برق کارکنان را تهدید می کند یا خیر.
- در صورتی که کارگر سقوط کند و توسط سیستم توقف سقوط آویزان باشد چگونه می توان او را نجات داد؟
هر سیستم ایده آل حفاظت از سقوط شامل مواردی همچون، تکیه گاه، متصل کننده و یه حمایل بند تمام بدن خواهد بود. دیگر وسایلی که مانع از سقوط فرد می شوند شامل تسمه، وسیله ی کاهش سرعت و یک طناب نجات هستند.
تکیه گاه: تکیه گاه یک نقطه ی امن برای اتصال طناب نجات، تسمه ها یا کاهش دهنده های سرعت است. این تکیه گاه باید توانایی تحمل 5000 پوند نیرو را داشته باشد.
متصل کننده: این وسیله تکیه گاه، کاهش دهنده ی سرعت و تسمه را به هم متصل می کند تا این تجهیزات را در اتصال با یکدیگر کاربردی و قابل استفاده برای محافظت از سقوط سازد. متصل کننده شامل حلقه ی D شکل، گیره ی قلاب و قلاب قفل شونده است.
تسمه: یک ریسمان قابل انعطاف است که در هر سمت خود یک گیره ی قلاب دارد. یکی از این گیره ها به حمایل بند و دیگری به تکیه گاه یا طناب نجات وصل می شود.
کم کننده ی سرعت: این تجهیزات، تأثیر سقوط را از سمت کارگران دور می کنند و شامل تسمه های
شوک گیر، طناب های نجات خود جمع شونده و حلقه های اتصال طناب می باشند.
استفاده از تمامی تجهیزات حفاظت از سقوط در طول اجرای عملیات هات تپ مرتفع الزامی است. هات تپ عملیاتی است که به خودی خود دارای ریسک ها و خطرات بسیاری است بنابراین بی توجهی به ارکان ایمنی موجب تشدید خطر خواهد شد.